Uniwersytet Śląski to jedna z najdynamiczniej rozwijających się polskich uczelni, zaangażowana w rozwój regionu. Kampusy Uniwersytetu zlokalizowane są w czterech miastach akademickich – Katowicach, Chorzowie, Sosnowcu i Cieszynie, co pozwala na podejmowanie tematów ważnych nie tylko z perspektywy miasta, lecz całego województwa. Prowadzone tu badania przyczyniają się do wdrażania inicjatyw proekologicznych oraz poprawy warunków i jakości życia mieszkańców, wspierając realizację Celów Zrównoważonego Rozwoju ONZ.
Na Arktyce
Wyniki pracy naukowców z Uniwersytetu Śląskiego przekładają się na nasze codzienne życie, między innymi w zakresie postępujących zmian klimatycznych i ich wpływu na przyszłe pokolenia. Analiza klimatu zaprowadziła śląskich naukowców aż na Arktykę, gdzie skutki jego zmian są szczególnie widoczne. To właśnie tam Centrum Studiów Polarnych przy Wydziale Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Śląskiego prowadzi badania związane z kurczeniem się lodowców – zjawiskiem wpływającym na cały ziemski ekosystem.
W wodzie i w powietrzu
Równie istotne badania są prowadzone także na szczeblu lokalnym, bowiem od ponad 7 lat nad miastami śląskiej metropolii regularnie krąży balon Uniwersyteckiego Laboratorium Kontroli Atmosfery zbierający dane na temat jakości powietrza, a naukowcy ze Śląskiego Centrum Wody analizują jakość polskich wód dzięki UŚCE II – łodzi badawczej wyposażonej w specjalistyczny sprzęt do badań terenowych. Zebrane przez hydrologów i hydrobiologów z UŚ dane ze zorganizowanego w 2022 roku spływu Odrą stanowiły niezwykle cenne źródło informacji o rzece w kontekście ostatniej katastrofy ekologicznej.
Z kolei chemicy Uniwersytetu Śląskiego, przyjrzeli się katalizatorom DeNOx, stosowanym w elektrowniach opalanych węglem kamiennym lub brunatnym. Rozkładają one szkodliwą mieszaninę wchodzącą w skład smogu – tlenku azotu i dwutlenku azotu, kilkukrotnie bardziej toksyczną od tlenku siarki. Żywotność takich katalizatorów wynosi od trzech do czterech lat w instalacjach opalanych węglem, natomiast w instalacjach opartych na spalaniu biomasy zaledwie rok. Dlatego też naukowcy Uniwersytetu Śląskiego opracowali nowy, ekologiczny i znacznie tańszy sposób ich regeneracji dzięki specjalnemu roztworowi o obniżonym stężeniu kwasów.
Wśród humanistów
W badania klimatyczne są zaangażowani także humaniści i socjologowie z Interdyscyplinarnego Centrum Badań nad Edukacją Humanistyczną UŚ, tworzący raporty na temat edukacji klimatycznej. Do tej pory w badaniach wzięli udział nauczyciele języka polskiego, studenci, uczniowie oraz ich rodzice. Celem raportu jest ukazanie pełnego obrazu postaw ankietowanych osób wobec kryzysu klimatycznego oraz wskazanie optymalnego modelu edukacji akademickiej i szkolnej w tym obszarze, a także eko praktyk realizowanych w polskich szkołach i uczelniach.
Badania, które zmieniają nasze życie
Naukowcy z całego świata stale poszukują związków, które okażą się skuteczne w walce z wirusami i bakteriami, które zagrażają naszemu życiu. W poszukiwania te włączają się badacze z Uniwersytetu Śląskiego. We współpracy ze Śląskim Uniwersytetem Medycznym i Narodowym Instytutem Leków opracowali dwie nowe substancje, które mogą być stosowane do produkcji leków przeciwwirusowych w terapii zakażeń wirusem HIV. Ponadto, nasi naukowcy opracowali nowy nanoterapeutyk, którego skuteczność na wybranych liniach komórkowych raka trzustki oraz raka piersi potwierdziły najnowsze badania. Z kolei z połączenia ezetimibu, fenofibratu i symwastatyny – substancji stosowanych w preparatach obniżających poziom cholesterolu we krwi – udało się uzyskać lek nawet kilkunastokrotnie bardziej skuteczny, co przekłada się na znacznie mniejsze niż obecnie podawane pacjentom dawki i rzadziej występujące skutki uboczne.
Dostępni dla wszystkich
Uniwersytet Śląski realizując ideę nauki przez całe życie, oferuje kształcenie dla osób w każdym wieku. Od wielu lat Uniwersytet udowadnia, że nauka jest obecna i dostępna wszędzie, nie tylko w murach uczelni, a z jej osiągnięć może skorzystać każdy.
Od 2016 roku Uniwersytet Śląski jest liderem Śląskiego Festiwalu Nauki KATOWICE. Najbliższa, ósma już edycja Festiwalu odbędzie się w dniach 7-9 grudnia 2024. Co roku program Festiwalu obejmuje setki aktywności popularyzujących naukę i sztukę: wykłady, warsztaty, stanowiska pokazowe, wystawy, koncerty, spotkania z gośćmi specjalnymi i inne inicjatywy przybliżające naukę wszystkim zainteresowanym.
W 2024 roku tytuł Europejskiego Miasta Nauki 2024 otrzymały Katowice. Jest to doskonała okazja do integracji naukowej i popularyzacji nauki. Miasto nauki angażuje obywateli i naukowców w problemy lokalne, udowadniając, że to właśnie nauka da nam przyszłość. Na program Europejskiego Miasta Nauki składają się: pasmo Miasto-Region-Akademia, Program Młodych Miasta Nauki, inicjatywa dla nauczycieli szkolnych i akademickich Nauczyciele – Nauczycielom oraz 50 tygodni tematycznych, z których każdy tydzień poświęcony jest innemu problemowi zarówno polskiej jak i światowej nauki. Młodych naukowców zapraszamy na konkursy – EUCYS oraz EU TalentON. Wydarzenia są bezpłatne i adresowane dla wszystkich odbiorców.